#ദിനസരികള്‍ 405
( 2010
ല്‍ ഗൂഗിള്‍ ബസ്സിലിട്ട (പ്ലസ് ? ) മരണാനന്തര
കര്‍മങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു
പോസ്റ്റാണിത്. മരണാന്തരം വിശ്വാസികള്‍ സ്വീകരിച്ചു പോരുന്ന പലതരം ആചാരങ്ങളില്‍
ചിലതിനെപ്പറ്റി ഈ പോസ്റ്റില്‍ നടന്ന ചര്‍ച്ച ഇപ്പോഴും
രസകരമായിത്തോന്നുന്നതുകൊണ്ടാണ് എട്ടുവര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം ഇവിടെ പോസ്റ്റുന്നത്. മരണാനന്തരം
എന്ത് എന്ന ചോദ്യംതന്നെ അസ്ഥാനത്താണ്.പക്ഷേ നമ്മുടെ മതങ്ങള്‍ മരണത്തെ അവിടംകൊണ്ട്
അവസാനിപ്പിക്കുന്നില്ല.അവര്‍ മരണാനന്തര ജീവിതത്തെപ്പറ്റിയും ആ ജീവിതത്തില്‍
നമുക്കായി കാത്തുവെച്ചിരിക്കുന്ന വിശേഷങ്ങളെപ്പറ്റിയുമൊക്കെ നമ്മെ ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
കുറച്ചുകൂടി വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാല്‍ മരണാനന്തരജീവിതമെന്ന് പറയുന്നത് മതത്തിന്
ഒരായുധമാണ്.മനുഷ്യന്റെ ഭൂമിയിലെ ജീവിതത്തെ നിയന്ത്രിക്കാനും തങ്ങളുടെ ചൊല്പടിക്കു
നിറുത്തുവാനുമുള്ള ഒരു സാധ്യതയാണ്.മരണാനന്തരം ഒരു സ്വര്‍ഗ്ഗത്തേയും നരകത്തേയും
സ്ഥാപിച്ചെടുത്തുകൊണ്ട് ഇഹലോകത്തിലെ ജീവിതത്തെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയാണ് പരലോകത്ത്
സ്വര്‍ഗ്ഗവും നരകവുമൊക്കെ ലഭിക്കുന്നതെന്നും അതുകൊണ്ട് ദൈവഭയമുള്ള വിശ്വാസികളായി
ജീവിച്ചാല്‍ മരണാനന്തരം സുഖമായി ജീവിക്കാമെന്നുമൊക്കെ അവര്‍ നമ്മെ ഉദ്ബോധിപ്പിക്കുന്നു.ഈ
ഉദ്ബോധനങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യം മനുഷ്യനെ ഭയപ്പെടുത്തി നിയന്ത്രിച്ചു തങ്ങളുടെ വരുതിക്ക്
നിറുത്തുക എന്നതുമാത്രമാണെന്ന് ഇന്ന് നമുക്ക് അറിയാം. വസ്തുതകള്‍ ഇതായിരിക്കേ
മരണാന്തര ജീവിതത്തിനുവേണ്ടി മനുഷ്യന്‍ നടത്തുന്ന ശ്രമങ്ങളെക്കുറിച്ച്
അറിഞ്ഞിരിക്കുന്നത് രസകരമായിരിക്കുമല്ലോ.) :-
മരണം കൌതുകകരമാണ്. ഒപ്പം വോദനാജനകവും.അലംഘനീയമായ ആ പ്രകൃതിനിയമത്തില്‍ നിന്ന് ആര്‍ക്കും മോചനമില്ല.
മര്‍ത്യന്‍ എന്ന പദത്തിന്റെ നിഷ്പത്തി തന്നെ അവന്റെ ഈ സ്വഭാവത്തില്‍ നിന്നാണല്ലോ.മരണത്തെ ഉല്ലംഘിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ പ്രാചീനമനുഷ്യനില്‍ തുടങ്ങി ആധുനിക മനുഷ്യര്‍ വരെ നീണ്ടുകിടക്കുന്ന ഒരു ചങ്ങലയാണ്.വഴികളൊന്നും തന്നെ വിജയിക്കാതായപ്പോള്‍ മരണാനന്തരജീവിതത്തെപ്പറ്റിയുള്ള സങ്കല്പങ്ങള്‍ മനുഷ്യര്‍ നെയ്തുകൂട്ടാന്‍ തുടങ്ങി.ദൈവത്തേയും ധാര്‍മികതയേയും കൂട്ടുപിടിച്ച് അവന്‍ ഒരുക്കിയ ആ മോഹവലയത്തില്‍ സ്വയം കുരുങ്ങി.അങ്ങനെ സ്വര്‍ഗനരകസങ്കല്പങ്ങള്‍ രൂപം കൊണ്ടു.മരണാനന്തരജീവിതം പ്രാചീനഗോത്ര വര്‍ഗങ്ങളിലെല്ലാം വേരുപിടിച്ചു, സങ്കല്പനങ്ങളില്‍ വ്യതിരിക്തതയുണ്ടെങ്കിലും.
മരണാനന്തരകര്‍മ്മങ്ങളിലും ആ സങ്കല്പനങ്ങളിലെ വ്യത്യസ്തത അനുസരിച്ച് വ്യത്യസ്തമായ ആചാരങ്ങള്‍ നിലവില്‍ വന്നു.പരലോകപ്രവേശം സുഗമമാക്കാന്‍ ശവത്തോടൊപ്പം ഇഹലോകത്ത് അവന്‍ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന വസ്തുവകകള്‍ അടക്കം ചെയ്യുന്ന രീതികള്‍ പോലും ഇന്നും നിലനില്ക്കുന്നു.ശവത്തെ കഴുകന് കൊത്തിവലിക്കാന്‍ വിട്ടുകൊടുക്കുന്ന പാഴ്സികളും , ഉയര്‍ത്തെഴുന്നേല്കും എന്ന സങ്കല്പത്തില്‍ ,ശവത്തെ രാസലായനികള്‍ പുരട്ടി കേടുകൂടാതെ കാത്തുവെയ്ക്കുന്ന രീതിയും നിലവില്‍ വന്നു.ശാസ്ത്രദീപ്തികള്‍ വീദൂരഗോളങ്ങളെപ്പോലും ഭാസുരമാക്കുന്ന വര്‍ത്തമാനകാലത്ത് പോലും ഇത്തരം വിശ്വാസങ്ങള്‍ തഴച്ചുനില്ക്കുന്നു..
വിവിധ ജാതിമതവിഭാഗങ്ങളിലെ മരണാനന്തര സങ്കല്പങ്ങളെക്കുറിച്ച് അറിയാന്‍ കൌതുകമുണ്ട്.ലോകത്തിന്റെ വിവിധഭാഗങ്ങളില്‍ ജീവിക്കുന്ന വ്യത്യസ്തജനതതിയോട് കൂടിച്ചേര്‍ന്നിരിക്കുന്നവര്‍ ഈ സങ്കല്പങ്ങളക്കുറിച്ച് അവര്‍ക്ക് അറിയാവുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ പങ്കുവെച്ചാല്‍ നന്നായിരുന്നു. വാദിക്കാനോ പുച്ഛിക്കാനോ അല്ല,
അധികം വെളിച്ചമേശാത്ത ഈ മേഖലയിലെ വ്യത്യസ്ത വിശ്വാസങ്ങളെക്കുറിച്ച് അറിയാന്‍ വേണ്ടി മാത്രം.പങ്കുവെക്കുമല്ലോ..
ഒരു കമന്റ് – പുനര്ജന്മം;
ഒരു പക്ഷേ, നമ്മള്‍ കൂടുതല്‍ സ്വാര്‍ത്ഥരായി തീരാതിരിക്കാന്‍ ബുദ്ധന്‍ കണ്ടെത്തിയ രസകരമായ ഒരു ഉപദേശതന്ത്രമാണതെന്നാണ് എനിക്കു തോന്നുന്നത്. നമ്മള്‍ കാണുന്നതോ, ഉപയോഗിക്കുന്നതോ, അറിയുന്നതോ ആയ എല്ലാം അടുത്ത ജന്മത്തിലും നമുക്കു തന്നെ അനുഭവിക്കാനുള്ളതാണെന്നും; അതുകൊണ്ട് മനുഷ്യഗുണപ്രദാനമായ ഏതൊന്നും എക്കാലത്തേയ്ക്കുമായി സംരക്ഷിക്കപ്പെടേണ്ടതാണെന്നുമുള്ള ബോധമാണ് വാസ്തവത്തില്‍ പുനര്ജന്മം. പ്രകൃതിയെ സ്നേഹിക്കാനും,
വരും കാലത്തേയ്ക്കായി പരിപാലിക്കാനും ഉള്ള അനുശീലനരീതിയാണത്.
ഇന്നത്തെ തലമുറയ്ക്കു വേണ്ടി മാത്രമല്ല , ഇനിയും വരാനിരിക്കുന്ന പല തലമുറയെ മുന്നില്‍ കണ്ടു വേണം നാം പെരുമാറേണ്ടതെന്നു പഠിപ്പിക്കുന്ന വിശ്വാസസംഹിത.
തിബത്തിനു പുറത്ത് പുല്ലായോ,
പുഴുവായോ,
പ്രാണിയായോ ഞാന്‍ പുനര്‍ജനിച്ചേയ്ക്കാം
- ദലൈലാമ
കമന്റ് രണ്ട് – ഇതാ പിടിച്ചോളു പട്ടേട്ട്.. ഇതിലധികവും റിച്ച്വല്സിനെ (ഹിന്ദു) പറ്റിയാണ് പണ്ട് എന്റ്റെ ചില അമേരിക്കന്‍ കൂട്ടുകാര്‍ക്ക് വേണ്ടി തയ്യാറാക്കിയതാണ് (മു.
ജാമ്യം: ഇതിനെ ചൊല്ലി ഉണ്ടായേക്കാവുന്ന തര്‍ക്കങ്ങള്ക്ക് ഞാനുത്തരവാദി ആയിരിക്കില്ല)
Death – termination of life
For us death is a time of transition and detachment form
physical and earthly realms The rituals surrounding death are based on this
belief and may last 15 days. For us Cremation, the chosen method for disposal of
the body and are conducted normally at own premises.
The rituals we practice are described below, (there are many
local variations):-
If the relatives adjudge a person’s last seconds (Talking about
a natural death) have arrived the person is given with few drops of water
(Water from sacred river Ganga used if
available). It is one of the last rites just before breathing the last and is
considered as one of the major responsibility of the children (of the person
who dies) though shall not possible always to perform.
After a person is dead corpse will be kept in the hall of the
house (covered with new white cloth till the neck) on banana leaf in front of a
lighten brass oil lamp and oil lamp made of coconut shell shall be placed on
the side of leg, body will be encircled with mixture of paddy & rice.
Visiting kiths and kin walks around the body in prostate position respecting
the deceased.
Among our community it is the eldest son of the deceased who has
to perform/lead the religious rites to the deceased, he goes to the pond or the
river nearby and brings back water in a special brass vessel after immersing
himself in the water. This water will be used to perform the rituals also to
clean the body of the deceased (mouth, face and body cleaning) all other
children will help him performing the rituals. Once the body is cleaned ash of
camphor or paste of sandal few will be applied on the forehead' followed by the
funeral ceremony of placing rice in the mouth of the deceased body. At this
stage close relatives or those who wish places a silk cloth (sized to a bath
towel) as a mark of respecting the deceased.
Now it is the time for cremation while giving a last chance to
see the deceased face to visiting ladies and daughter or any other female
relatives (since ladies are not allowed to the cremation ground) body will be
wrapped in with a new long unbleached cloth, there after the body will be
carried to cremation ground depends upon the distance body may carry by hand by
three or four male relatives; the elder son will be holding the head, if the
cremation ground is far the body will carry in stretcher made of bamboo or
wood.
At the cremation ground, the dead body will be kept on the pyre
head towards south, after certain rituals the eldest son and immersing himself
in the pond/river carries on his head, a water-filled clay pot and goes around
the body thrice. Other male members, intimate to the deceased, will follow him.
They place a piece of sandalwood at three places, head, middle and feet, three
times while circling. During each round, one relative (usually brother or
brother-in-law) makes a hole in the clay pot, from behind with a sharp edged
knife, allowing the water to spill on the ground. When the third round is
complete, the pot is thrown backwards over his head, allowing the pot to break
into pieces. Then the pyre will be set on fire by the elder son followed by
younger son (if any) or male members. The fire used to lighten the pyre is
generated with dry coconut shells kept at dig made for the purpose.
After cremation, persons take bath. Food should not be taken by
anybody in that family, once they hear of the death until after bathing
following cremation. On the 5th or 7th day after cremation relatives return to
collect remains such as born form the pyre for further rituals, (from the day
of cremation to 16th day certain rituals are held in the morning) These are
placed in a small clay pot and positioned in the garden at place where the
chance of dishonor the remains or deceased from the day to day living
activities such walking over etc . Here people come to pay their respects to
the dead person. Following further rituals the remains may be buried in the
garden. But they will not stay there it will be eventually released to the
waters of a sacred river.
• A pot filled with water is Poornakumbham. Cracking open of
this earthen pot, filled with water at three locations, while circumambulating
the corpse, and finally breaking it by dropping it down, just before flaming
the pyre, is symbolic of saying that when the departed was alive, the body was
brimming with life like a water filled pot. With the lapse of water in the pot,
the body becomes empty of life and joins the earth.
• Pyre: A gut of ¾ size of the pyre is been dig and on the
support of 2 banana tree (as a raised platform) logs of green mango tree is
used to make the pyre, wood is sliced to many sizes and shapes (eg. wide &
flat shaped log acting as a platform to hold the body) to prepare the pyre,
ghee (clarified butter) is used to assist the fire, to the health or the size
of the body it might take 1½ to 2 hours for the body to cremate fully or to
become ash. Oct 12, 2010
One way that humans have devised for dealing with the tragedy of
death and the knowledge of our own mortality is to develop complex visions of
what might follow death. Another page on this site deals with modern
perceptions of heaven and hell, but here we consider a few case studies of
traditional beliefs and modern day religious ideals about the hereafter.
The story of man's dealings with death is the story of the birth
of religion, an epic tale recounted in such works as Michener's The Source.
Evidence from archaeological finds suggest that humans, while originally simply
leaving their dead aside, started to assume a more paternal or mournful role,
leaving with corpses various mementos and marking graves. From flower petals to
flint, fetal positions to facing east, bear bones to goat horns, man started
supplementing the basic corpse. From Neanderthal, and especially Cro-Magnon
times evolved an increasingly ritualistic approach. While Mesopotamians dealth
with death simply, their contemporaries the Egpytians adopted a much more
complex approach.
Egyptian
Beliefs about the transition from the mortal world to eternal
life were recorded throughout the more than three thousand years of ancient Egypt
The final step in the transition to the afterlife was the
judgment in the Hall of Maat (the god of justice) by Horus (the god of the sky)
and Thoth (scribe of the dead) by comparing ab (the conscience) and a feather.
The ritual was known as the Weighing of the Heart. Heavy hearts were swallowed
by a creature with a crocodile head who was called the Devourer of Souls. The
good people were led to the Happy Fields, where they joined Osiris, god of the
underworld. Many spells and rituals were designed to ensure a favorable
judgment and were written in the papyrus or linen "Book of the Dead."
All ancient Egyptians believed in the afterlife and spent their
lives preparing for it. Pharaohs built the finest tombs, collected the most
elaborate funerary equipment, and were mummified in the most expensive way.
Others were able to provide for their afterlives according to their earthly
means. Regardless of their wealth, however, they all expected the afterlife to
be an idealized version of their earthly existence.
Ancient Greece
While philosopher Socrates accepted death calmly, in general the
Greeks feared death. The journey after death was to a land known as Hades,
ruled by a god named Hades. The first part of the journey required crossing the
river Styx by being buried with a coin for the
boatman Charon. Next, Cereberus, the three-headed guard dog, would have to be
appeased with honeycake.
The Underworld offered punishment for the bad and pleasure for
the good. On the one hand, the Elysian Fields, a sunny and green paradise, was
the home to those who had a led a good life. Others were condemned to a
torture. Tantalus, for example, was forced to be perpetually hungry and thirsty
while next to a fruit tree and lake that he just barely failed to reach. And
Sisyphus was forced to a roll a rock up a hill, only to have it return to the
bottom where he began the task. They provide us with the English words
tantalize and Sisyphusian task, both of which describe a frustrating futility.
Most were not actually tortured, however. Rather, they went on shadows of their
previous selves.
Ancient Rome
One view of life and death propounded in this period said that
the short period of life was viewed as a prison, a term which had to be served
by the spirit before it could be freed to go to take its place in the glorious
Milky Way. Life was the spirit's death, its period of harsh servitude before
release was attained. Yet it was seen as wrong for a man to wish to hasten his
death, as the purpose of life was to nurture the world and cultivate both the
physical and the spiritual plane before moving on. A life spent in service and
good deeds, cultivating justice, piety and honor for one's family and country
was a highway to the skies, a guarantee of joy to follow. The mortal world was
seen as being the center of a revolving universe, the lowest of nine spheres
through which the moon and stars turned. The mortal body was only viewed as the
outer representation of the spirit, the immortal aspect of man. In that sense,
all men were gods, immortal, controlling their own body, feeling, remembering
and having awareness of the greater things beyond.
For the Maoris of New Zealand death was represented as a
journey. In common with many such beliefs, it included crossing a river. A key
hope and expectation was that of reunion with family and friends who had gone
before. The deceased would be greeted with wailing and chanted to commemorate
their arrival. The path to the other side featured monstrous creatures,
dangerous cliffs and fear, but once there, life would be familiar and
comfortable. In exceptional circumstances the path between the two worlds could
be traveled in either direction, though eating the food of the dead would bind
a spirit to stay in the land of the dead. The hut in which a person had died
was then abandoned and sealed as a sign of respect.
The Aztecs
Similarities can be seen between the Polynesian beliefs
described above and the beliefs of the Aztecs. A priest would deliver a
formalized speech over the newly dead person, following a ritual to ease their
path to the next level of existence. Water was trickled onto the head as during
a baptism, and words of mourning pronounced. Papers were laid on the corpse
which were intended to aid the person to pass through the hazardous journey
they faced. The perils ahead included mountains, deserts, confrontations with
serpent and lizards, and a place where the wind would drive with obsidian knives.
Once the person had overcome the perils of the Underworld Way
Australian Aborigines
For traditional aborigines, the spirit world was closely
interwoven with the physical world, so the transition between one and the other
was explained in terms of traditional relationships with the land. Death marked
the end of the physical life only, with the spirit then released to rejoin the
spirits of ancestors, and of the features of the land itself. The
"dreamtime" was the world of creation, of the earliest tribal
memories, but also of the continuing abode of all those who could not be
immediately seen in the physical world. Some tribes believed that the spirit
remained to inhabit the place where the person had died, while others believed that
it was carried across the sea to the land of the dead. In some tribes, the
spirit was believed to have a chance to be reborn at some future time and live
another earthly existence.
Liberal Christian Beliefs
Liberal Christians recognize that the writers of the Bible held
a variety of beliefs concerning Heaven and Hell. The earliest books of the
Bible described an underground cavern where all people, good and bad, spent
eternity after death. The later books described Hell as either a place of
annihilation or of eternal punishment. Generally speaking, this system of
beliefs looks upon Hell as a concept, not as a place of punishment. The idea
that a person would suffer eternal punishment for a single oversight, error or
sin during life is seen as unjust. Punishment of an individual because she/he
had never heard the Gospel is also viewed as irrational and unjust. They feel
that a loving God would be incapable of creating such a place.
Conservative Protestant Beliefs
Generally speaking, conservative Protestants believe that
everyone has the gift of eternal life. The body dies, but the soul lives
forever. The big question is where each person will spend eternity. Heaven is a
glorious location where there is an absence of pain, disease, sex, depression,
etc. and where people live in new, spiritual bodies, in the presence of Jesus
Christ. Hell is a location where its inmates will be punished without any hope
of relief, for eternity. The level of punishment will be the same for everyone.
The Bible talks about fire and (presumably flesh eating) worms.
The second major belief is that most humans will be sent to Hell
after they die. Only those few who have been "saved" will go to
heaven. Salvation requires repentance of sins and trusting Jesus as one's Lord
and Savior. People who have been saved and make it to heaven will not all be
treated equally. Believers who have done many good deeds will be rewarded more
in heaven; believers who have led an evil life will be rewarded less.
Roman Catholic Beliefs
Hell is a location where its inmates will be punished without
any hope of relief, for eternity. Among those punished will be Satan, the
angels that supported him, and persons who have died without having repented
their sins. Sincere confession of a mortal sin to an authorized priest and
making restitution if required, leads to absolution of the sin, and the
avoidance of Hell. The level of punishment will be meted out in accordance with
the seriousness of the individual's sin. The fire and brimstone is most clearly
evinced in Jontathan Edwards's classic sermon, "Sinners in the Hands of an
Angry God."
In Hell, punishment will be in the form of isolation from God,
and some supernatural form of fire which causes endless pain but does not
consume the body. The Church teaches that "the souls of those who have
died in the state of grace suffer for a time a purging that prepares them to
enter heaven." They spend time in Purgatory until fully cleansed of
imperfections, venial (less serious) sins etc. Purgatory will be terminated at
the time of the general judgement. The intensity and duration of the punishment
can be reduced by friends and family, if they offer Masses, prayers "and
other acts of piety and devotion." For babies who died unbaptized, they
entered heaven after staying in limbo for a while.
Jehovah's Witnesses
Members of The Watchtower Bible & Tract Society (WTS)
believe that Hell does not exist. They interpret Hell symbolically as the
"common grave of mankind." Most people simply cease to exist at
death; they are annihilated. The Heavenly
Kingdom Babylon
Mormons
Members of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints
believe that not one, but three heavens exist. The highest levels of the Celestial Kingdom Terrestrial Kingdom Terrestrial Kingdom
Hell exists, but very few people will stay there forever. Most
will eventually "pass into the terrestrial kingdom; the balance, cursed as
'sons of perdition', will be consigned to partake of endless wo [sic] with the
devil and his [fallen] angels." Sons of perdition have been defined as
once devout Mormons who have become apostates and have left the church. Others
define them as persons who have knowingly committed one of the most serious
sins and have not repented and sought God's forgiveness. Among these almost
unforgivable sins are murder and pre-marital sex.
Seventh Day Adventists
The Seventy-Day Adventists believe in the traditional concept of
Heaven and Hell. However, they do not believe that Hell is a place of eternal
punishment "with sinners screaming in agony without end." They view
Hell as a place where the unsaved will be burned up, reduced to ashes, and
annihilated. They cite Biblical verses to show that the "'everlasting' in
'everlasting hell' means 'as long as there is something to burn in hell.' Our
God is a loving God and to portray sinners as screaming in agony forever and
ever does not portray God in such light."
Hinduism
The final goal of salvation in Hinduism is escape from the
endless round of birth, death, and rebirth. That can mean an eternal resting
place for the individual personality in the arms of a loving, personal God, but
it usually means the dissolving of all personality into the unimaginable abyss
of Brahman.
Four ways of reaching such salvation, are described. Jnana yoga,
the way of knowledge, employs philosophy and the mind to comprehend the unreal
nature of the universe. Bhakti yoga, the way of devotion or love, reaches
salvation through ecstatic worship of a divine being. Karma yoga, the way of
action, strives toward salvation by performing works without regard for
personal gain and Raja yoga, "the royal road," makes use of
meditative yoga techniques.
Most Hindus consider that they have many incarnations ahead of
them before they can find final salvation, although some sects believe that a
gracious divinity will carry them along the way more quickly.
Islam
The Islamic holy book, the Koran, says that salvation depends on
a man's actions and attitudes. However, repentance can turn an evil man toward
the virtue that will save him. The final day of reckoning is described in
awesome terms. On that last day every man will account for what he has done,
and his eternal existence will be determined on that basis.
Muslims recognize that different individuals have been given
different abilities and various degrees of insight into the truth. Each man
will be judged according to his situation, and every man who lives according to
the truth to the best of his abilities will achieve heaven. However, infidels
who are presented with the truth of Islam and reject It will be given no mercy.
God judges all men, and the infidels will fall off the bridge al-Aaraf into
hell while the good men continue on to heaven.
The Koran has vivid descriptions of both heaven and hell. Heaven
is depicted in terms of worldly delights, and the torments of hell are shown in
lurid detail. Muslims disagree as to whether those descriptions are to be taken
literally or not.
Buddhism
Buddhism sees ignorance rather than sin as the roadblock to
salvation. That is, the belief that the world and self truly exist, keeps the
illusory wheel of existence rolling - only destruction of that belief will stop
the mad course of the world.
Its doctrine is based on the belief that life is basically
suffering, or dissatisfaction. It follows that the origin of that suffering
lies in craving or grasping. This cessation of suffering is possible through
the cessation of craving and the way to cease craving and so attain escape from
continual rebirth is by following Buddhist practice, known as the Noble
Eightfold Path.
Original Buddhist teaching place emphasis on the individual monk
working through self-control and a series of meditative practices that
progressively lead him to lose a sense of his grasping self. The ultimate
state, Nirvana literally means "blowing out," as with the flame of a
candle. That is, nothing can be said about it except that it is a transcendent,
permanent state. The experience is also likened to a lotus flower unfolding in
the sun.
The afterworld was seen as lying to the West in China , on the other side of Mount T'ai
Judaism
Moral behavior and attitudes determine one's eternal existence
in the hereafter. Although there is no Christian notion of saving grace in
Judaism, it is taught that God always offers even the most evil men the
possibility of repentance. After such repentance one can atone for one's
rebellion against God's ways by positive action. But the notion of individual
salvation and heavenly existence is not prominent in Judaism. In fact many Jews
criticize Christianity for being a "selfish" religion, too concerned
with personal eternal rewards. The notion of an afterlife is not well developed
in the Old Testament. Later writers speculated unsystematically about a final
Day of Judgment.
Jews still hope for the coming of the Messiah, who will hand out
eternal judgment and reward to all. This hope is largely communal; the entire
Jewish race and the whole of creation is in view more than individual men. In
the end the moral life of man here on earth is considered the most proper
concern of man; final judgments are best left to God.
Existential
The Existential system of beliefs is very simple - nothing comes
after death. We simply cease to be. This creates what is known as the
Existential dilemma. That is, our life becomes absurd and meaningless without
an afterlife to strive toward. In fact, many believe that the genesis of
contemporary religion can be found in the desire for purpose. Thus, the
Existential person must try to find meaning in a life that is essentially
meaningless and without end culmination.
Zoroastrianism
In this Persian religion, the Chinvat Bridge
Native American
In some Native American religions, spirits sometimes have to
walk balance beams and require the aid of holy people's prayers to make it to
the better part of the afterworld. Those who made it were rewarded with happy
hunting grounds.
Tibetan
Shaman must guide souls to the right path. The Tibetan Book of
the Dead (also called the Bardo Thodoöl) guides the dying by asking them to
accept death. The body will supposedly pass by various false demons on its
journey back to life.
Dante
Poet Dante Alligheri wrote The Divine Comedy to describe his own
vision of the afterlife. It incorporated a wide variety of visions, from the
river Styx of the Greeks to vision of hell and
purgatory offered by the Christian faiths. His syntheis also included a degree
of social commentary, since his inferno involved a raking of the relative harm
of various sins.
http://library.thinkquest.org/16665/afterlifeframe.htm Jan 27, 2011
കമന്റ് മൂന്ന് – മുസ്ലിംകളുടെ മരണാനന്തര വിശ്വാസത്തിനെക്കുറിച്ചല്പം....
ഇന്ദ്രിയ ഗോചരമായ ഈ ലോകത്തിനപ്പുറം പഞ്ചേന്ദ്രിയങ്ങള്‍ക്കതീതമായ ഒരു ലോകമുണ്ട്. അനശ്വര ലോകം. അതാണ് പരലോകം (അല്‍ആഖിറഃ).
മരണത്തോടെ മനുഷ്യന്‍ എന്നന്നേക്കുമായി ഇല്ലാതാകുന്നില്ല.
ഭൌതിക ജീവിതത്തിന്റെ വിരാമം മാത്രമാണത്. ഭൌതിക ജീവിതത്തില്‍നിന്നു വിരമിക്കുന്നവന്‍ അനന്തമായ പാരത്രിക ജീവിതത്തിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുകയാണ്.
പാരത്രിക ജീവിതത്തില്‍ അവന്റെ ഭാഗധേയം നിശ്ചയിക്കപ്പെടുന്നത് ഭൌതിക ജീവിതത്തിലെ കര്‍മങ്ങളെ ആധാരമാക്കിയാകുന്നു. "ഇഹലോകം പരലോകത്തിന്റെ കൃഷിയിടമാകുന്നു''(നബിവചനം).
ഭൌതിക ലോകത്തെ കര്‍മങ്ങളുടെ ഫലമാണ് അഭൌതിക ലോകത്ത് ലഭിക്കുന്ന വിള. കര്‍മങ്ങള്‍ നന്നായാല്‍ വിളയും നന്നാകും. പാരത്രിക ജീവിതം സുഖസമൃദ്ധവും ആനന്ദപൂര്‍ണവുമാകും.
മറിച്ചായാല്‍ നിത്യ ദുഃഖത്തിലും മഹാദുരിതത്തിലും ഹീനതയിലും അകപ്പെടും.
കര്‍മഫലമനുഭവിക്കാന്‍ മനുഷ്യന്‍ ഈ ലോകത്തുതന്നെ വീണ്ടും വീണ്ടും ജന്മമെടുത്തുകൊണ്ടിരിക്കും എന്നു സങ്കല്പിക്കുന്ന പുനര്‍ജന്മ സിദ്ധാന്തത്തെ ഇസ്ലാം നിഷേധിക്കുന്നു. മനുഷ്യന്ന് ഭൌതിക ജീവിതം ഒരിക്കലേ ലഭിക്കൂ. അതൊരു പരീക്ഷയാണ്.
ആ പരീക്ഷയില്‍ ജയിച്ചവര്‍ക്ക് സ്വര്‍ഗീയമായ പാരത്രിക ജീവിതമാണ് തുടര്‍ന്നു ലഭിക്കുക.
തോറ്റവര്‍ക്ക് നരകീയമായ പാരത്രിക ജീവിതവും.
വീണ്ടും വീണ്ടും ഭൂമിയില്‍ ജന്മമെടുത്ത് കര്‍മങ്ങള്‍ ശുദ്ധീകരിച്ച് ഒടുവില്‍ മോക്ഷം നേടുക എന്ന സങ്കല്പം മനുഷ്യന്റെ ഒരു വ്യാമോഹം മാത്രമായിട്ടാണ് ഖുര്‍ആന്‍ വിവരിക്കുന്നത്. പാപികള്‍ പരലോകത്ത് പുനര്ജന്മം ആവശ്യപ്പെടുമെന്നും അല്ലാഹു അതനുവദിക്കുകയില്ലെന്നും ഖുര്‍ആന്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു മുന്നറിയിപ്പു നല്കുന്നുണ്ട്.
"കഷ്ടം! പാപികള്‍ അവരുടെ നാഥന്റെ സമക്ഷം തലകുനിച്ചു നില്ക്കുന്നത് നീയെങ്ങാന#ും കാണുകയാണെങ്കില്‍! അപ്പോള്‍ അവര്‍ കേണുകൊണ്ടിരിക്കും: ഞങ്ങളുടെ നാഥാ,
കണ്ടും കേട്ടും ഞങ്ങള്‍ക്ക് നന്നായി ബോധ്യപ്പെട്ടു കഴിഞ്ഞു. ഇനി നീ ഞങ്ങളെ വീണ്ടും ഭൂമിയിലേക്കു തിരിച്ചയക്കേണമേ, ഞങ്ങള്‍ സല്‍ക്കര്‍മങ്ങള്‍ അനുഷ്ഠിച്ചുകൊള്ളാം''(32: 12). "അവര്‍ കണ്ടിട്ടില്ലേ, അവര്‍ക്കുമുമ്പ് എത്രയോ തലമുറകളെ നാം നശിപ്പിച്ചിട്ടുള്ളത്; അവരാരും അവരിലേക്കു തിരിച്ചു വരുന്നില്ല.''(36: 31).
എന്നായിരിക്കും ഭൌതിക ലോകത്തിന്റെ അവസാനമെന്ന് സൃഷ്ടികളെ - പ്രവാചകന്മാരെപ്പോലും -
അല്ലാഹു അറിയിച്ചിട്ടില്ല. എങ്കിലും ലോകാവസാനത്തെ ഖുര്‍ആന്‍ പലയിടത്തും വര്‍ണിച്ചിട്ടുണ്ട്.
അസ്സാഅഃ (നിശ്ചിത സമയം), യൌമുല്‍ ഖിയാമഃ (ഉയിര്‍ത്തെഴുന്നേല്പുനാള്‍), യൌമുല്‍ ഹശ്ര്‍ (മഹാ സഭാനാള്‍),
യൌമുല്‍ ആഖിര്‍ (അന്ത്യനാള്‍), യൌമുല്‍ ഹിസാബ് (വിചാരണാനാള്‍),
യൌമുദ്ദീന്‍ (പ്രതിഫലദിനം)
എന്നിങ്ങനെയാണ് ഖുര്‍ആന്‍ ലോകാവസാനത്തെ വിളിക്കുന്നത്.
ലോകം ധാര്‍മികമായി അത്യന്തം ദുഷിച്ചു കഴിഞ്ഞ ഒരു സന്ദര്‍ഭത്തിലായിരിക്കും അന്ത്യനാള്‍ സംഭവിക്കുക എന്നാണ് പ്രമാണങ്ങളില്‍ നിന്ന് വ്യക്തമാകുന്നത്. ഒരു കുഴലൂത്ത് ആയിരിക്കും ലോകാവസാനത്തിനു നാന്ദി കുറിക്കുകയെന്ന് ഖുര്‍ആന്‍ പറയുന്നു (അന്നംല് 87). അതുണ്ടാകുന്നതോടെ സൃഷ്ടികളാസകലം ഭയവിഹ്വലരാവുകയും അന്ധാളിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അനന്തരം മറ്റൊരു ഊത്തുകൂടിയുണ്ടാകുന്നു. അപ്പോള്‍ എല്ലാ സൃഷ്ടികളും മരിച്ചുവീഴുന്നു. അനന്തരം മൂന്നാമതും ഊതപ്പെടുന്നു. അപ്പോള്‍ ആദിപിതാവു മുതല്‍ അവസാനത്തെ മനുഷ്യപുത്രന്‍ വരെയുള്ള സകല സൃഷ്ടികളും ഉയിര്‍ത്തെഴുന്നേല്പിക്കപ്പെടുന്നു. തുടര്‍ന്ന് വിചാരണാ നടപടികള്‍ക്കായി കര്‍മപുസ്തകവും സാക്ഷികളും പ്രവാചകന്മാരും ഹാജരാക്കപ്പെടുന്നു.
ഈ കര്‍മപുസ്തകങ്ങള്‍ക്കു പുറമേ കേസുകള്‍ തെളിയിക്കുന്നതിന് വേറെയും സാക്ഷികളുണ്ടാകും. അക്രമ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും ഉപകാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും സ്ഥിരീകരിക്കാന്‍, അക്രമങ്ങള്‍ക്കും ഉപകാരങ്ങള്‍ക്കും വിധേയരായ സൃഷ്ടികള്‍. ആരും കാണാതെ, ചെയ്ത കര്‍മങ്ങള്‍ക്ക് സാക്ഷികളായി വരിക,
അതു ചെയ്ത സ്വന്തം അവയവങ്ങള്‍ തന്നെയായിരിക്കുമെന്ന് ഖുര്‍ആന്‍ പറയുന്നു.(36:65).
ഭൂമിയില്‍വെച്ച് ചെയ്ത കര്‍മങ്ങളെ പരലോകത്തുവച്ച് അല്ലാഹു വിചാരണ ചെയ്യും. രേഖകള്‍, സാക്ഷികള്‍, നിയമ പ്രമാണങ്ങള്‍ തുടങ്ങി ന്യായ വിചാരണയുടെ എല്ലാ ഉപാധികളും ഹാജരാക്കപ്പെടുകയും പരിശോധിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തശേഷമാണ് അല്ലാഹുവിന്റെ കോടതി വിധി കല്പിക്കുക. ദൈവിക വിചാരണയെ
ത്രാസിനോടാണ് ഖുര്‍ആന്‍ ഉപമിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഓരോ വ്യക്തിയുടെയും നന്മകളും തിന്മകളും ത്രാസിന്റെ രണ്ടു തട്ടുകളിലിട്ടു തൂക്കിനോക്കുന്നു. "ആരുടെ നന്മയുടെ തട്ട് ഭാരം തൂങ്ങുന്നുവോ അവന്‍ സംപ്രീതമായ പാരത്രിക ജീവിതത്തിലേക്ക് നയിക്കപ്പെടുന്നു. ആരുടെ നന്മയുടെ തട്ട് ഭാരശൂന്യമാകുന്നുവോ അവന്റെ സങ്കേതം മഹാഗര്‍ത്തമാകുന്നു. എന്താണതെന്നോ, അതിതപ്തമായ നരകം!''(101: 6-11). അല്ലാഹുവിന്റെ കോടതി ആരോടും പക്ഷഭേദമോ അന്യായമോ കാണിക്കുകയില്ല.
"ആര്‍ അണു അളവ് നന്മ ചെയ്തിട്ടുണ്ടോ, അതവന്‍ പരലോകത്ത് കാണുന്നതാണ്. ആര്‍ അണു അളവ് തിന്മ ചെയ്തിട്ടുണ്ടോ അത് അവനും കാണുന്നതാണ്.''(99: 7-8)
പാപങ്ങള്‍ പൊറുക്കപ്പെടാവുന്നതിന്റെ പരമാവധി അല്ലാഹു പൊറുത്തുകൊടുക്കും.
അവശേഷിക്കുന്ന കുറ്റങ്ങള്‍ക്ക് ന്യായമായ ശിക്ഷ നല്കുന്നു. സത്കര്‍മങ്ങളുടെ സമൃദ്ധി കുറ്റങ്ങള്‍ പൊറുക്കപ്പെടാനുള്ള ഒരു ഉപാധിയാകുന്നു: "നന്മകള്‍ തിന്മകളെ പോക്കിക്കളയുന്നു''(11: 114). നന്മകള്‍ പാപങ്ങള്‍ക്ക് പ്രായശ്ചിത്തമാകുന്നു. പാപങ്ങള്‍ പ്രായശ്ചിത്തമാക്കപ്പെട്ട ശേഷവും നന്മകള്‍ ബാക്കിയുള്ളപ്പോഴാണ് നന്മയുടെ തട്ട് തിന്മയുടെ തട്ടിനെക്കാള്‍ ഭാരം തൂങ്ങുന്നത്.
നന്മകളെല്ലാം തിന്മകള്‍ക്ക് പ്രായശ്ചിത്തമാക്കപ്പെട്ടിട്ടും തിന്മകള്‍ അവശേഷിക്കുമ്പോള്‍ തിന്മയുടെ തട്ട് ഭാരം തൂങ്ങുന്നു. ഇങ്ങനെയുള്ളവര്‍ അവരുടെ തിന്മകള്‍ക്ക് അര്‍ഹിക്കുന്ന ശിക്ഷ അനുഭവിക്കേണ്ടിവരിക തന്നെ ചെയ്യും. അത് കഠോരമായിരിക്കുമെന്ന് ഖുര്‍ആന്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു താക്കീത് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
സ്വര്‍ഗവും നരകവും പരലോകത്തെ രണ്ടു പ്രതിഭാസങ്ങളാണ്. മരണാനന്തരം രക്ഷാശിക്ഷകള്‍ക്ക് വിധേയരാകുന്നവര്‍ ഈ രണ്ടു താവളങ്ങളിലാണെത്തിച്ചേരുന്നത്. സകല വിധ സുഖാനന്ദങ്ങളുടെയും പര്യായമാണ് സ്വര്‍ഗം. സകല വിധ യാതനകളുടെയും പര്യായം നരകവും.
സ്വര്‍ഗം, നരകം, വിചാരണ തുടങ്ങിയ പരലോക പ്രതിഭാസങ്ങളെ ഭൌതിക ലോകത്തിലെ പദാര്‍ഥ പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ പരിമിതികളില്‍ നിന്നുകൊണ്ട് പൂര്‍ണമായും മനസ്സിലാക്കാനാവില്ല. അതിനാലാണ് ഒരു കണ്ണും കാണാത്തതും ഒരു കാതും കേള്‍ക്കാത്തതും ഒരു മനസ്സും അറിയാത്തതുമെന്ന് പ്രവാചകന്‍ അതിനെ വിശേഷിപ്പിച്ചത്.
മനുഷ്യന്ന് ഭൌതിക ജീവിതത്തി#ല ഓരോ കര്‍മങ്ങള്‍ക്കുമുള്ള യഥാര്‍ഥ ഫലം ലഭിക്കുന്നത് പരലോകത്ത് വച്ചാണ്. ഇസ്ലാം കര്‍മഫലത്തെ രണ്ടായി കാണുന്നു. ഒന്ന്, ഭൌതിക ഫലം. രണ്ട്,
ധാര്‍മിക ഫലം. കര്‍മങ്ങള്‍ക്ക് കാര്യകാരണ വ്യവസ്ഥയുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ തല്‍ക്ഷണം ലഭിക്കുന്ന ഫലമാണ് ഭൌതിക ഫലം. കണ്ണു തുറന്നാല്‍ കാണുക,
വെയിലേറ്റാല്‍ ഉഷ്ണിക്കുക, അടികൊണ്ടാല്‍ വേദനിക്കുക ഇതൊക്കെ കര്‍മങ്ങളുടെ ഭൌതിക ഫലങ്ങളാണ്.
ഒരാള്‍ ഇത്തരം കര്‍മങ്ങള്‍ വിശിഷ്ട ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ക്കുവേണ്ടി ശരിയായ രീതിയില്‍ ചെയ്താലും ദുഷ്ടലക്ഷ്യങ്ങള്‍ക്കുവേണ്ടി തെറ്റായ രീതിയില്‍ ചെയ്താലും ഈ ഫലങ്ങളുണ്ടാകും. ഖുര്‍ആന്‍ ഇതിനെ ആജിലഃ (തല്‍ക്ഷണഫലം) എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്. ഒരാള്‍ അധ്വാനിച്ച് സമ്പാദിച്ച് ഭക്ഷണം കഴിച്ചാലും മറ്റാരെങ്കിലും സമ്പാദിച്ചു വെച്ചത് മോഷ്ടിച്ചു തിന്നാലും വിശപ്പു മാറുക എന്ന ആജിലഃ (തല്‍ക്ഷണഫലം) ലഭിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ കട്ടുതിന്നലും അധ്വാനിച്ചു തിന്നലും ധാര്‍മികമായി പരസ്പര വിരുദ്ധമായ കര്‍മങ്ങളാകുന്നു. ഒന്ന് ധര്‍മവും മറ്റേത് അധര്‍മവും. അവയുടെ ധാര്‍മിക ഫലങ്ങളും പരസ്പര വിരുദ്ധമായിരിക്കും. ധാര്‍മിക ഫലം തല്‍ക്ഷണം പ്രത്യക്ഷമാകണമെന്നില്ല. അത് ആജിലഃ (അവധി നിശ്ചയിക്കപ്പെട്ടത്) ആകുന്നു. കര്‍മങ്ങളുടെ ധാര്‍മിക ഫലം പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന അവധിയാണ് വിചാരണാനാള്‍. അത് അനുഭവിക്കുന്ന ഇടമാണ് പരലോകം.
ഈ ലോകത്ത് എത്രയോ ധിക്കാരികളും സത്യനിഷേധികളും അഴിമതിക്കാരും അക്രമികളും മര്‍ദകരും അവരുടെ ദുഷ്കര്‍മങ്ങള്‍ക്ക് യാതൊരു ശിക്ഷയും അനുഭവിക്കാതെ മരിച്ചുപോകുന്നു. സത്യത്തില്‍നിന്നും നീതിയില്‍നിന്നും വ്യതിചലിക്കാതെ സുകൃതികളും ധര്‍മിഷ്ഠരുമായി ജീവിച്ച എത്രയോ സജ്ജനങ്ങള്‍ അതിന്റെയൊന്നും യാതൊരു നേട്ടവും അനുഭവിക്കാതെ പീഡനങ്ങളും യാതനകളും മാത്രം അനുഭവിച്ചുകൊണ്ടും മരിച്ചുപോകുന്നു.
ഈ രണ്ടു വിഭാഗവും അവരുടെ കര്‍മങ്ങളുടെ ധാര്‍മിക ഫലം കണ്ടെത്തുകയും അനുഭവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് പരലോകത്തിലാണ്. ഇങ്ങനെയൊരു ലോകം ഇല്ല; ദുഷ്ടന്റെയും ശിഷ്ടന്റെയും മരണാനന്തരാവസ്ഥ ഒന്നുതന്നെ എന്നു സങ്കല്പിച്ചാല്‍ സത്യം, നീതി തുടങ്ങിയ മൂല്യ സങ്കല്പങ്ങള്‍ നിരര്‍ഥകങ്ങളാകുന്നു.
ദൈവം സകലവിധ സൌകര്യങ്ങളും സജ്ജീകരിച്ച് ഭൂമിയെ സൃഷ്ടിച്ചു. അതില്‍, ആ സജ്ജീകരണങ്ങളെല്ലാം ഉപയോഗപ്പെടുത്താന്‍ കഴിവും യോഗ്യതയുമുള്ള മനുഷ്യനെയും സൃഷ്ടിച്ചു. ഈ സൃഷ്ടിപ്രക്രിയ വെറുമൊരു ലീലാ വിലാസമല്ല.
ദൈവം മനുഷ്യനെ സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുള്ളത് വ്യക്തമായ ചില ലക്ഷ്യങ്ങളോടെയാണ്.
ആ ലക്ഷ്യം സാക്ഷാത്കരിക്കുകയാണ് മനുഷ്യന്റെ ധര്‍മം. അതിനുവേണ്ടിയാണ് ദൈവം മലകുകളിലൂടെ,
പ്രവാചകന്മാരിലൂടെ, വേദങ്ങളിലൂടെ മനുഷ്യനെ അവന്റെ ധര്‍മങ്ങള്‍ പഠിപ്പിച്ചിട്ടുള്ളത്.
മനുഷ്യന്‍ അവന്റെ ധര്‍മം നിര്‍വഹിക്കുന്നുണ്ടോ എന്ന് ദൈവം സസൂക്ഷ്മം നിരീക്ഷിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണെന്ന് വിശുദ്ധ ഖുര്‍ആന്‍ 30-ഓളം സ്ഥലങ്ങളില്‍ ഉണര്‍ത്തുന്നുണ്ട്.
കൂടാതെ മനുഷ്യന്റെ ഓരോ ചലനവും കണിശമായി രേഖപ്പെടുത്തി വയ്ക്കാന്‍ മലക്കുകളെ നിയോഗിക്കുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു (50: 18). വിപുലമായ ഈ സംവിധാനങ്ങളെല്ലാം തന്നെ, ദൈവം ഗംഭീരമായ ഈ പ്രപഞ്ചത്തെ സൃഷ്ടിച്ച് കുറേക്കാലം പരിപാലിച്ചശേഷം ഒരു കളിക്കുട്ടി തന്റെ കളിപ്പാട്ടമെന്നോണം വെറുതെ എറിഞ്ഞുടച്ചുകളയില്ല എന്നു വിളിച്ചോതുന്നതാണ്. തികച്ചും യുക്തിബദ്ധമായ ഈ സംവിധാനങ്ങള്‍ക്കെല്ലാം കൂടുതല്‍ അര്‍ഥവത്തായ ഒരു പരിണതിയുണ്ടാകേണ്ടതുണ്ട്.
പരലോകവും രക്ഷാശിക്ഷകളും ഇല്ലെങ്കില്‍ ദൈവത്തിന്റെ യുക്തി, നീതി, വിധികര്‍ത്തൃത്വം തുടങ്ങിയ ഗുണങ്ങള്‍ക്ക് അര്‍ഥമില്ലാതാകുന്നു. അതുകൊണ്ട് ദൈവത്തിന്റെ ഗുണവിശേഷങ്ങളിലും മലകുകള്‍, വേദങ്ങള്‍, പ്രവാചകന്മാര്‍ എന്നിവയിലുമുള്ള വിശ്വാസത്തിന്റെ അനിവാര്യത കൂടിയാകുന്നു പരലോകവിശ്വാസം..
( പോസ്റ്റില്‍
കമന്റിട്ടവരുടെ പേരുകള്‍ ഞാന്‍ മറച്ചിരിക്കുന്നു.)
Comments